Indyk, fasolka i prezenty, czyli święta Bożego Narodzenia w kosmosie
Miliard ludzi w 64 krajach świata oglądało w 1968 roku relację z misji Apollo 8, gdy trzech astronautów po raz pierwszy w historii obchodziło Boże Narodzenie poza orbitą okołoziemską. Od tamtej pory w kosmosie świętowane są bożonarodzeniowe tradycje, z uroczystą kolacją i prezentami włącznie
Frank Borman, James Lovell i William Anders nie tylko jako pierwsi obchodzili święta, krążąc w przestrzeni kosmicznej wokół Księżyca, ale też jako pierwsi w historii opuścili orbitę okołoziemską. Według NASA Amerykanie w trakcie wigilii odczytali fragment z biblijnej Księgi Rodzaju, a kiedy opuszczali orbitę Księżyca, Lovell nadał przez radio wiadomość: "Proszę wszystkich poinformować, że nadchodzi święty Mikołaj!".
Z kolei na przełomie 1973 i 1974 roku trzech astronautów podczas 84-dniowej misji na stacji Skylab po raz pierwszy obchodziło w kosmosie Święto Dziękczynienia, Boże Narodzenie i Nowy Rok. Z resztek pojemników po jedzeniu załoga zbudowała choinkę, którą udekorowano tekturową kometą. Podczas bożonarodzeniowego spaceru w kosmosie obserwowali przelatującą kometę Kohoutek, był też czas na rozmowę z rodzinami na Ziemi, otwarcie prezentów i zjedzenie świątecznego ciasta.
Wędzony indyk, słodkie ziemniaki, zielona fasolka oraz liofilizowany sos kukurydziany to świąteczne menu, które najczęściej pojawia się na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) – powiedziała Vickie Kloeris, która przez 34 lata odpowiadała za żywienie astronautów NASA.
Jako pierwsi kosmonauci Nowy Rok powitali na orbicie okołoziemskiej Jurij Romanenko i Gieorgij Greczko na pokładzie radzieckiej stacji kosmicznej Salut-6. Podczas transmisji telewizyjnej wznieśli oni toast za nadejście 1978 roku – do tej pory nie wiadomo, czy w kieliszkach był alkohol.
W 1999 roku załoga misji naprawczej teleskopu Hubble'a świętowała Boże Narodzenie na pokładzie wahadłowca Discovery. Astronauci z NASA i Europejskiej Agencji kosmicznej (ESA) podczas wieczerzy wigilijnej zajadali się foie gras na meksykańskich tortillach, gulaszem i soloną wieprzowiną z soczewicą.
Przybycie Williama Shepherda z NASA oraz Jurija Gidzenki i Siergieja Krikalowa z Roskosmosu na pokład ISS 2 listopada 2000 r. oznaczało początek stałej obecności człowieka w kosmosie. Amerykanin na powitanie Nowego Roku napisał wiersz w dzienniku pokładowym, co jest tradycją wśród żeglarzy.
Prezenty w świątecznych skarpetach, mleko i ciasteczka przygotowane na przyjście świętego Mikołaja, życzenia świąteczne przesyłane z kosmosu na Ziemię to coroczne tradycje na ISS. Na pokładzie stacji obchodzono także żydowskie święto Chanuka oraz chiński Nowy Rok.
"Boże Narodzenie to tradycyjnie czas spotkań przyjaciół i rodziny, i choć w tym roku nie możemy być z nimi, to w Boże Narodzenie okrążymy Ziemię 16 razy i wyślemy wszystkim najlepsze życzenia" - zapowiedział brytyjski astronauta Tim Peake w wiadomości świątecznej wysłanej w 2015 roku.
"Możemy dostać się z jednej strony (Ziemi) na drugą w zaledwie kilka minut i naprawdę daje nam to poczucie jedności z wszystkimi ludźmi na całym świecie" - powiedział astronauta NASA Thomas Marshburn, gdy na ISS świętował nadejście 2022 roku. "Oglądamy wschody Słońca wiele razy dziennie. Przyjemna jest myśl, że ludzie (w kolejnych miejscach na świecie) budzą się w Nowym Roku za każdym razem, gdy widzimy ten wschód" — dodał jego kolega Raja Chari.
Tegoroczne święta Bożego Narodzenia na stacji ISS spędzi czworo astronautów NASA oraz trzech kosmonautów z Roskosmosu.(PAP)
mzb/ akl/