Rok 2025 w Podlaskiem - rokiem etnografa Adama Chętnika
Adam Chętnik - etnograf, badacz Kurpiowszczyzny i założyciel Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie - będzie patronem 2025 roku w województwie podlaskim. W przyszłym roku przypada 140. rocznica urodzin "wielkiego Polaka i Kurpia" - jak określa Chętnika fundacja jego imienia.
W piątek radni sejmiku województwa podlaskiego jednogłośnie przyjęli stanowisko w sprawie upamiętnienia Chętnika w 2025 roku.
Jak mówiła podczas sesji dyrektorka departamentu kultury w podlaskim urzędzie marszałkowskim Agata Michałowska, o upamiętnienie Chętnika, "wielkiego Polaka i Kurpia" w 140. rocznicę urodzin wystąpiła do zarządu województwa fundacja jego imienia.
"Adam Chętnik poprzez swoją szeroką działalność naukową, oświatową i muzealniczą rozsławił nasz region z pięknymi Kurpiami na cały świat. Ciężką pracą zasłużył na szacunek pokoleń i pamięć o jego wielkich dziełach" - mówiła dyrektorka.
Wymieniła, że Chętnik był naukowcem, etnografem, historykiem, literatem, badaczem kultury, stworzył podstawy nauki o bursztynie w Polsce, a jako etnograf uzyskał międzynarodową sławę, stworzone przez niego Muzeum Kurpiowskie jest najstarszym muzeum na wolnym powietrzu. Dodała, że Chętnik podwaliny narodu i Polski widział w poszanowaniu własnej kultury.
Adam Chętnik urodził się w 1885 roku w Nowogrodzie niedaleko Łomży, zmarł w Warszawie w 1967 roku. Działalność edukacyjną rozpoczął jeszcze przed I wojną światową, kiedy wydawał pisma dla młodzieży wiejskiej o tematyce krajoznawczej, etnograficznej i historycznej, później zajął się także działalnością społeczną. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku był posłem ziemi łomżyńskiej na Sejm I kadencji.
W 1927 roku otworzył Muzeum Kurpiowskie na wolnym powietrzu w Nowogrodzie - obecnie jest to Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika (który od 2022 roku jest instytucją kultury podległą samorządowi). Był też organizatorem placówki naukowej pod nazwą Stacja Naukowo–Badawcza Dorzecza Narwi Środkowej, która prowadziła działalność naukową na ziemiach północno–wschodniej Polski. Podczas II wojny światowej cały dorobek muzealny i naukowy zgromadzony w Nowogrodzie uległ zniszczeniu. Po wojnie Chętnik podjął się odbudowy tych placówek, a w 1948 roku dzięki jego staraniom otwarto w Łomży Muzeum Północno-Mazowieckie.
Adam Chętnik jest autorem wielu publikacji poświęconych Kurpiom. Dorobek naukowy liczy ponad 100 prac, około 500 artykułów, kilka tytułów o charakterze monograficznym. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta, a pod koniec życia Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi dla muzealnictwa regionalnego.(PAP)
swi/ aszw/