Rok temu naukowcy z Wydziału Psychologii UW rozpoczęli badania dotyczące psychologicznych aspektów i konsekwencji pandemii COVID-19 w kraju i na świecie. Powstały 24 zespoły naukowe. Wyniki tych badań naukowcy prezentują teraz we wspólnej publikacji „Pandemia COVID-19 w Polsce. Perspektywa psychologiczna”.
I tak np. zespół dr. Tomasza Oleksego prowadził badania nad teoriami spiskowymi. Badał zmiany popularności nie tyko teorii negujących rolę pandemii, ale i teorii zakładających, że rząd tuszuje informacje o rzeczywistej skali pandemii. Niektóre z teorii spiskowych - podsumowują psycholodzy - mogą więc wiązać się ze zmniejszoną, a niektóre ze zwiększoną motywacją do czynności ochronnych, takich jak noszenie masek i przestrzeganie dystansu społecznego.
"Rozpowszechnienie teorii spiskowych oznacza, że niezwykle ważne jest zaangażowanie naukowców, lekarzy, ekspertów, polityków w popularyzację rzetelnej wiedzy naukowej na temat COVID-19. Osoby odpowiedzialne za wdrażanie polityki antycovidowej powinny zwrócić szczególną uwagę na konsekwentność swoich działań i dobrą komunikację ze społeczeństwem" - podsumowują naukowcy.
Z kolei dr hab. Marcin Zajenkowski z zespołem badał, jakie cechy osobowości mają związek z przestrzeganiem obostrzeń. Z badań wynikło, że osoby mniej ugodowe, a także osoby o wysokim poziomie makiawelizmu, psychopatii i narcyzmu rywalizacyjnego były mniej skłonne do przestrzegania zasad. Jednak cechy osobowości nie były aż tak silnie związane z przestrzeganiem obostrzeń, jak samo postrzeganie zagrożenia w pandemii COVID-19. Podejście to miało o wiele większy wpływ na to, jak ktoś przestrzega zasad bezpieczeństwa w czasie pandemii.
Prof. Anna Szuster ze współpracownikami z kolei badała zmiany emocji związanych z pandemią. "Nierealistyczny optymizm z jednej strony pomaga radzić sobie z zagrożeniem i podnosi samopoczucie, z drugiej niesie za sobą także negatywne skutki. Sprzyja wzrostowi zachowań ryzykownych. Widzenie pandemicznego świata przez +różowe okulary+ osłabia czujność, zwiększa pobłażliwość wobec lekceważenia kolejnych ograniczeń, podaje w wątpliwość zasadność kontrolowania własnych i cudzych zachowań" - czytamy we wnioskach z badań.
Dr hab. Grażyna Kmita kierowała z kolei prowadzonymi między majem a grudniem badaniami dot. postaw rodziców i dzieci wobec pandemii COVID-19. "Zdaniem rodziców, dzieci doświadczały największego nasilenia lęku na początku pandemii, a ojcowie w maju i grudniu. W przypadku matek, choć doświadczały one więcej objawów lęku i depresji niż ojcowie, nie wykazano różnic w czasie" - napisano w raporcie podsumowującym badania.
Z kolei z badań dotyczących depresji i lęku w czasie pandemii - prowadzonych przez dr hab. Małgorzatę Gambin - wynikło, że na początku epidemii osoby w wieku między 18. a 24. rokiem życia zareagowały najwyższym nasileniem przygnębienia i niepokoju. Związane to być mogło z ogromnymi zmianami w stylu życia i ograniczeniami w realizacji własnych potrzeb. Z kolei na późniejszym etapie epidemii, w grudniu 2020, największego nasilenia objawów depresji doświadczały osoby w wieku 35-44 lata. "Można przypuszczać, że było to spowodowane niepokojem, zmęczeniem i przeciążeniem łączeniem obowiązków zawodowych i rodzicielskich oraz odczuwaniem niepokoju dotyczącego swojej sytuacji zawodowej i finansowej" - podsumowano w raporcie.
W dokumencie tym znalazły się też m.in. podsumowania badań o tym, jak z pandemią radziły sobie różne grupy społeczne: nastolatkowie, osoby 60+, osoby pozostające w związkach, osoby ze spektrum autyzmu, pracownicy ochrony zdrowia, mniejszości narodowe i etniczne. Sprawdzano też jak wyglądał w czasie pandemii rytm dnia badanych, a także badano poziom zaufania do aplikacji, które miały zapobiegać rozwojowi zakażeń.
Wszystkie raporty dostępne są na stronie www.covid.psych.uw.edu.pl (PAP)
lt/ ekr/