W Poroninie powstanie pomnik pioniera radioterapii onkologicznej Franciszka Łukaszczyka
W Poroninie powstanie pomnik pioniera radioterapii onkologicznej w Polsce Franciszka Łukaszczyka–Tadego, który pochodził właśnie z gminy Poronin. Był uczniem Marii Skłodowskiej-Curie, a w czasie wojny w swoim domu ukrywał promieniotwórczy rad.
W czwartek w Poroninie ogłoszono zwycięzcę konkursu na projekt pomnika Franciszka Łukaszczyka–Tadego. Autorem jest pochodzący z Poronina Wojciech Łacek - absolwent liceum plastycznego im. Antoniego Kenara w Zakopanem oraz Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.
Jak zapewniła wójt gminy Poronin Anita Łukaszczyk, pomnik stanie w przyszłym roku, władze gminy na ten cel chcą pozyskać środki finansowe, między innymi z ministerialnego programu „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej”.
„Pomnik profesora Łukaszczyka w Poroninie to pewien dług, który jak społeczeństwo mamy do spłacenia naszemu rodakowi. Twarz profesora Łukaszczyka zaproponowana przez artystę jest wyjątkowo piękna, mądra, refleksyjna i myślę, że właśnie takiego profesora znała Maria Skłodowska–Curie. To oblicze jest właśnie z okresu, kiedy profesor intensywnie współpracował z naszą noblistką” – mówiła wójt Poronina Anita Żegleń.
Szacunkowo koszt wykonania pomnika wyniesie około 140 tys. zł.
Pomnik składa się z popiersia medyka umieszczonego na granitowym obelisku i tworzy większą całość z granitowym blokiem ze szczeliną, do którego symbolicznie chowany jest promieniotwórczy pierwiastek rad. Jak wyjaśnił autor projektu Wojciech Łacek, ta kompozycja symbolizuje bohaterski czyn Łukaszczyka–Tadego, który pod ostrzałem niemieckich bomb podczas Powstania Warszawskiego, podstępem wyniósł z Miejskiego Szpitala Przeciwrakowego rad i w plecaku przewiózł pierwiastek i ukrył w swoim domu w Poronnie.
„W moim projekcie chciałem również wskazać pochodzenie góralskie Franciszka Łukaszczyka–Tadego, umieszczając na granitowym bloku symbol góralskiej spinki. Na obelisku zostały także umieszczone dwa odznaczenia państwowe Franciszka Łukaszczyka czyli Zloty Krzyż Zasługi i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Dodatkowo istotna będzie gra świateł robiąc wrażenie promieniowania” – opowiadał autor projektu pomnika.
Prof. Franciszek Łukaszczyk - Tady urodził się w 1897 roku w Bustryku w gminie Poronin. Po ukończeniu Gimnazjum w Zakopanem studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Odbył praktykę radiologiczną w Paryżu pod kierunkiem Marii Skłodowskiej–Curie. Uczył się także w Berlinie, Hamburgu i Sztokholmie. Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej.
„Współpracował z najwybitniejszymi naukowcami i lekarzami swoich czasów, a kiedy z inicjatywy Marii Skłodowskiej–Curie w 1932 r. utworzono w Warszawie Instytut Radowy, a noblistka przekazała do niego 1 gram radu, Franciszek Łukaszczyk został pierwszym dyrektorem placówki. Był on wybitnym lekarzem i naukowcem oraz człowiekiem o wielkiej odwadze i wielkim heroizmie” – opowiadała wójt Poronina.
Po wojnie Franciszek Łukaszczyk-Tady uczestniczył w odbudowie Instytutu Radowego i prowadził badania nad leczeniem nowotworów. Zmarł w wyniku choroby popromiennej w 1956 r.(PAP)
autor: Szymon Bafia
szb/ dki/